فتح خرمشهر

"فتح خرمشهر فتح خاک نیست، فتح ارزشهای اسلامی است. خرمشهر شهر لاله های خونین است. خرمشهر را خدا آزاد کرد."
از بیانات رهبر کبیر انقلاب اسلامی، امام خمینی (قدس سره) در خیال خرمشهر که کنار کارون آرام نشسته بود، هیچ صدای خمپاره ای نبود. نخلستان هایش صدای چرخ های تانک را تا آن روز نشنیده بود، تا شهریور ماه 59 که خرمشهر، خونین شهر شد. پس از گذشت روزهای تاریک و پر دود اسارت، در سوم خرداد 1361 شهر از اشغال درآمد. خرمشهر نخل های سوخته، نخل های بی سر...

                   

فتح خرمشهر (سوم خرداد 1361) در تاریخ جنگ ایران و عراق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. خبر آزادی خرمشهر آن چنان شگفت‌آور بود که در سراسر میهن اسلامی ما مردم را به وجد آورد. با اعلام خبر فتح خرمشهر مردم ایران بسان خانواده‌ای بزرگ که فرزند از دست رفته خود را باز یافته است اشکهای شادی و شعف خود را نثار روح شهدای حماسه‌آفرین صحنه‌های شورانگیز این نبرد کردند. برای پی بردن به عظمت این نبرد حماسی کافی است بدانیم که نیروهای متجاوز عراق پیش از نبرد سرنوشت ساز رزمندگان ما برای آزادی خرمشهر در اطلاعیه‌ای به نیروهای خود دستور داده بودند که دفاع از خرمشهر را به منزله دفاع از بصره، بغداد و تمام شهرهای عراق محسوب دارند. همچنین تجهیزات و امکانات دفاعی دشمن در این منطقه نشان می‌داد که عراق خرمشهر را به عنوان نماد پیروزی خود در جنگ به حساب آورده و قصد داشته است به هر قیمت،‌ این شهر را در تصرف نیروهای خویش نگهدارد.

هنگامی که مرحله اول و دوم عملیات بیت‌المقدس به پایان رسید و رزمندگان ما در اطراف خرمشهر مستقرشدند، رادیوی رژیم بعثی، می‌کوشید در تبلیغات کاذب خود، حضور نیروهای عراق را در خرمشهر به رخ بکشد تا توجیهی برای ترمیم روحیه نیروهای شکست خورده و رو به هزیمت عراق باشد. فتح خرمشهر در زمانی کمتر از 24 ساعت، موجب شد که بخش قابل توجهی از نیروهای مهاجم عراقی به اسارت نیروهای جمهوری اسلامی ایران درآیند.

نبرد بزرگ، سرنوشت‌ساز و غرورآفرین بیت ‌المقدس که برای رها سازی خرمشهر از سلطه‌ نیروهای مهاجم عراقی انجام شد، از دهم اردیبهشت ماه تا چهارم خرداد ما 1360 به طول انجامید. این نبرد حماسی علاوه بر پایان بخشیدن به 19 ماه اشغال بخشی از حساس‌ترین مناطق خوزستان و آزادسازی خرمشهر، ضربه‌ای سهمگین و کمرشکن به توان رزمی و جنگ طلبی‌های دشمن مهاجم وارد ساخت.

کوتاه سخن اینکه عملیات بیت‌المقدس به عنوان برجسته‌ترین عملیات پدآفندی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در تاریخ نظامی 8 سال دفاع مقدس ثبت شده است.

اگر امروز در هر شهر و روستا به گلزار شهیدان گذر کنیم و تاریخ نقش بسته بر سنگرها را مرور کنیم، خواهیم دید که مجموعه شهیدان سوم خرداد 1360 الگویی کوچک از ملت مقاوم ایران است که چونان سپهری پر ستاره می درخشد. شادیهای به یاد ماندنی خودجوش و سراسری پس از آزادسازی خرمشهر نیز برگ دیگری از این حماسه ملی بود و نشان داد که مردم سراسر اقطار و بلاد ایران اعم از آن که هرگز خرمشهر را به چشم دیده باشند یا نه چگونه از شنیدن خبر این پیروزی ساعتها به دست افشانی و پایکوبی پرداختند وهزیمت دشمن اشغالگر را از خاک میهن جشن گرفتند.

سوم خرداد یک حماسه ملی است؛ اگر حضور ملت در صحنه جبهه های دفاع نبود، نه حماسه آن پیروزی تحقق می یافت و نه حماسه حضور مردم در جشن پس از پیروزی. لذا به حق می توان گفت پاسداشت فتح خرمشهر در گرو پاسداشت حضور مردمی در همه صحنه هاست.

بیاد سوم خرداد سالروز حماسه همیشه تاریخ ایران ...آزادی خرمشهر

مسجد جامع خرمشهر، قلب شهر بود که می‌تپید و تا بود مظهر ماندن و استقامت بود. مسجد جامع خرمشهر، مادری بود که فرزندان خویش را زیر بال و پر گرفته بود و در بی‌پناهی پناه داده بود و تا بود مظهر ماندن و استقامت بود و آنگاه نیز که خرمشهر به اشغال متجاوزان در‌آمد و مدافعان ناگزیر شدند که به آن سوی شط خرمشهر کوچ کنند باز هم مسجد جامع، مظهر همه آن آرزوهایی بود که جز در پازپس‌گیری شهر برآورده نمی‌شد. مسجد جامع، همه خرمشهر بود.

خرمشهر از همان آغاز، خونین‌شهر شده بود. خرمشهر خونین ‌شهر شده بود تا طلعت حقیقت از افق غربت و مظلومیت رزم‌آوران و بسیجیان غرقه در خون ظاهر شود. و مگر آن طلعت را جز از منظر این آفاق می‌توان نگریست؟ آنان در غربت جنگیدند و با مظلومیت به شهادت رسیدند و پیکرهاشان زیر شنی تانکهای شیطان تکه تکه شد و به آب و باد و خاک و آتش پیوست. اما… راز خون آشکار شد. راز خون را جز شهدا درنمی‌یابند. گردش خون در رگهای زندگی شیرین است اما ریختن آن در پای محبوب، شیرین‌تر است؛ و نگو شیرین‌تر، بگو بسیار بسیار شیرین‌تر است.

راز خون در آنجاست که همه حیات به خون وابسته است. اگر خون یعنی همه حیات… و از ترک این وابستگی دشوارتر هیچ نیست پس، بیشترین از آن کسی است که دست به دشوارترین عمل بزند. راز خون در آنجاست که محبوب خود را به کسی می‌بخشد که این راز را دریابد. آن کس که لذت این سوختن را چشید در این ماندن و بودن جز ملالت و افسردگی هیچ نمی‌یابد.

آنان را که از مرگ می‌ترسند از کربلا می‌رانند. مردان مرد، جنگاوران عرصه جهادند که راه حقیقت وجود انسان را از میان هاویه آتش جسته‌اند. آنان ترس را مغلوب کرده‌اند تا فتوت آشکار شود و راه فنا را به آنان بیاموزد.

آنان را که از مرگ می‌ترسند از کربلا می‌رانند. وقتی که کار آن همه دشوار شد که ماندن در خرمشهر معنای شهادت گرفت، هنگام آن بود که شبی عاشورایی برپا شود و کربلائیان پای در آزمونی دشوار بگذارند…

کربلا مستقر عشاق است و شهید سید محمد علی جهان‌آرا چنین کرد تا جز شایستگان کسی در آن استقرار نیابد. شایستگان، آنانند که قلبشان را عشق تا آنجا آکنده است که ترس از مرگ، جایی برای ماندن ندارد. شایستگان جاودانند؛ حکمرانان جزایر سرسبز اقیانوس بی‌انتهای نور نور که پرتوی از آن همه کهکشانهای آسمان دوم را روشنی بخشیده است.

با آغاز عملیات بیت‌المقدس، رادیوی رژیم بعثی، می‌کوشید با تبلیغات کاذب خود، حضور نیروهای عراق را در خرمشهر کسترده اعلام کند تا با این ترفند باعث تضعیف روحیه رزمندگان اسلام شود، ولی از آنجا که "فتح و پیروزی جز در سایه اتکا به خداوند متعال و طلب یاری او میسر نمی‌شود با همت و رشادت رزمندگان اسلام و امدادهای غیبی، خرمشهر آزاد شد و نیروهای دلاور ایران توانستند پس از 48 ساعت از شروع محاصره تا فتح کامل شهر، اذان ظهر سوم خرداد 61 را در مسجد جامع خرمشهر سر دهند و اینگونه بود که با به شهادت رسیدن پاکترین انسانها شهر خرمشهر (خونین شهر) آزاد شدویاد وخاطره آن شهیدان ودلاوریهای آنها تا ابد جاودانه ماند.

جایگاه عملیات بیت المقدس در استراتژی جنگ
یکی از بزرگ ترین حوادث تاریخ معاصر کشور و یکی از عظیم ترین رخدادهای تاریخ انقلاب اسلامی، دفاع مقدس هشت ساله ملت ایران است که این حادثه نماد و متبلور صف آرایی سازمان یافته و تهاجمی قدرت های بزرگ استکباری دوران جنگ سرد و قدرت های منطقه ای آن دوران علیه انقلاب اسلامی است. جنگ تحمیلی استثنایی ترین جنگ در عصر جهان دوقطبی بود، زیرا در آن دوران همه جنگ های منطقه ای به صورت نیابتی انجام می گرفتند. به این معنی که جنگ های منطقه ای، مقیاس کوچکی از رویارویی دو ابرقدرت بود که به صورت کنترل شده در یک منطقه صورت می گرفت و در چهارچوب برخورد و تضاد منافع و استراتژی دو ابرقدرت انجام می شد. در واقع جنگ های منطقه ای دوران پس از جنگ جهانی دوم تا فروپاشی اتحاد شوروی، تماماً جلوه ای از رویارویی دو قدرت بزرگ آمریکا و شوروی بود که توسط کشورهای اقماری آنان انجام می شد، مثل جنگ های دو کره، جنگ ویتنام، جنگ های هند و پاکستان و... اما جنگ تحمیلی تنها جنگی بود که در آن دو ابرقدرت در یک جبهه واحد و در یک طرف مخاصمه به صورت همگرا عمل می کردند. بنابراین دفاع مقدس، یکی از سخت ترین آزمون های ملت ایران است که میانگین مقاومت ملت ایران را در یک جنگ بزرگ که ظاهراً منطقه ای ولی واقعیت آن بین المللی است، نشان می دهد.
یکی از فرازهای زیبا و دلنشین و نقاط عطف مهم و بلکه مهم ترین نقطه عطف استراتژی جمهوری اسلامی در دفاع مقدس فتح خرمشهر یا عملیات بیت المقدس است. عملیات بیت المقدس در واقع آخرین حلقه از استراتژی آزادسازی سرزمین های اشغالی کشور بوده که به تامین تمامیت ارضی کشور انجامید و علاوه بر آن مهم ترین منطقه استراتژیک جنگ را از اشغال دشمن آزاد ساخت و جمهوری اسلامی ایران را در موضعی کاملاً برتر قرار داد.

اهمیت، ارزش و دستاوردهای استراتژیک این عملیات به این صورت است:
۱- منطقه عملیات، منطقه ای بود که دشمن به خاطر آن تهاجم خود را به جمهوری اسلامی آغاز کرده بود و در واقع کلید فتح استراتژیک عراق در جنگ و مرکز ثقل و محور ادعاهای رژیم عراق محسوب می شد.
۲- وسعت این عملیات در مقایسه با تمام عملیات های دفاع مقدس بزرگ تر بوده و بیشترین مساحت سرزمین های اشغالی در این عملیات آزاد گردید.
۳- بیشترین تعداد اسرای جنگی دشمن در این منطقه به اسارت جمهوری اسلامی ایران درآمد.
۴- از نظر تاکتیکی یکی از عملیات های بزرگ عبور از رودخانه توام با غافلگیری در آن انجام شد.
۵- با انجام عملیات بیت المقدس دومین شهر عراق یعنی بصره در تیررس توپخانه جمهوری اسلامی.
۶- فاصله کم اولین مرحله از این عملیات با عملیات بزرگ قبل از آن یعنی فتح المبین نشان داد که جمهوری اسلامی به نرخ رشد بالایی در قدرت نظامی آفندی رسیده و این آهنگ بالا و دور تک سریع در چنین مقیاس علامت سئوال بزرگی را در مقابل بقای رژیم عراق قرار داد.
۷- این عملیات یکی از نقاط اوج هماهنگی و وحدت تلاش بین ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و در آن نیروهای بسیج مردمی نقش محوری و کلیدی را ایفا نمودند.
سردار حسین سلامی ‎/ ستاد دانشگاه امام حسین(ع)

عملیات بیت المقدس
رمز عملیات : یا علی بن ابیطالب (ع)
هدف عملیات : آزاد سازی خرمشهر ، پادگان حمید ، هویزه، جفیر وحسینیه
منطقه عملیاتی : غرب کارون ، جنوب غربی اهواز وشمال خرمشهر
تاریخ شروع : ساعت 30 دقیقه بامداد 10/2/61
مدت عملیات : 25 روز طی 3 مرحله
وسعت منطقه عملیاتی : 6000 کیلومتر مربع

نتایج عملیات
مناطق وتأسیسات آزاد شده :
آزادی شهر بندری خرمشهر وشهر هویزه وپادگان حمید
جاده مهم وتدارکاتی اهواز _ خرمشهر _ کرخه نور
جاده سوسنگرد _ هویزه
خارج شدن بخش وسیعی از جنوب میهن اسلامی از زیر آتش دشمن
تصرف وتأمین 8 پاسگاه مرزی

تجهیزات منهدم شده دشمن :
285 دستگاه تانک ونفربر
دهها انبار مهمات
40 فروند هواپیما
2 فروند هلیکوپتر
چندین دستگاه لودروماشین آلات مهندسی
500 دستگاه خودرو
دهها قبضه توپسبک وسنگین
مقدار زیادی از انواع تیر بار وسلاحهای سبک سنگین

یگانهای منهدم شده دشمن :
تیپ 12 زرهی و8 مکانیزه
تیپ 606 پیاده
تیپ 24 مکانیزه
تیپ 417
تیپ 426
تیپ 51
تیپ 34 زرهی
تیپ 27 مکانیزه
تیپهای 6و12 زرهی از لشکر 2
تیپ 605 تیپهای 2و6 پیاده تیپ 90 پیاده
تیپ 48 پیاده
تیپ 10 زرهی
تیپ 46 مکانیزه
تیپ 37 زرهی از لشکر 12
تیپهای 8و9و10 گارد مرزی
تیپ 33 نیروی مخصوص
تیپ 238 گارد مرزی
تیپ 14 زرهی
گردان تانک المنصور ویک گردان شناسایی
تیپ 243 توپخانه ستاد کل ارتش عراق

تعداد کشته وزخمیهای دشمن : 16500 نفر
تعداد اسراء : 19000 نفر

غنائم :
105 دستگاه تانک ونفربر
دهها انبار مهمات
95000 عدد انواع مین
صدها دستگاه خودرو سبک وسنگین
30 دستگاه جیب حامل توپ 106 میلیمتری
تعداد زیادی لودر وبولدوزر وماشین آلات مهندسی
18 قبضه توپ 130 میلیمتری
هزاران قبضه سلاح انفرادی

برای مردان غیور فاتح شهر خون

چون کوه استوار

باغ بدیع خاطره خاموش نیست
از قامت تناور این نخل های سبز
- گلدسته های سبز خدایی
صدها بلال
در دل هزار بغض بلا دیده
بانک اذان فتح رسولان عشق را
بر بام خاک تب زده می خوانند
این را نه دوستان
بل دشمنان دون و ددان قرن
با حیرت و شگفتی، می دانند
*
باغ بلند خاطره عطرآگین
در هیبت مقابله بی تمکین
با هرچه سیل و صاعقه و طوفان
- از کجروان ظلم
بیدار و پرخروش
از بانک شهره ها
همه پر در خون
از صوت پر صلابت تکبیر
تن می کشد به اوج
چون شوکت عروج
باغ رفیع خاطره ی ما
باغ همیشه زنده و بیدار
مرغ بخواب رفته، ندارد
این قدسیان قافله عشق
با پایمردی، امسال نیز
فریاد می کشند
در گوش بی تفاوت دنیا
اسرار درد و فاجعه را
*
ما تا سرود سرمدی فتح خویش را
در جای جای جبهه نخوانیم
ساکت نمی نشینیم
ما تا شب تباهی دونان را
از قله های فجر نبینیم
ساکت نمی نشینیم
این بدعت و خلاف حقیقت نیست
این راز پرشکوه بقای صداقت است
در معبر جهاد و ستیز
با هرچه در تبار پلشتی است
ما ایستاده ایم
چون باغبان
پاییز هم، همیشه بهار است
ما ایستاده ایم
چون کوه استوار
با این ردای سبز
با قلب خون گرفته در این پیکار
تا لحظه ی زبونی دشمن
در گوش جان هنوز
جاری کلام عاطر مولایمان علی است
با آن طنین سرمدی و شامخ
دونان زما
دوباره بلرزند
هان، این کلام ما است
«المؤمن کالجبل الراسخ»

سیدحمزه موسوی پور