تمایز میان دین و اخلاق

چه تمایزی میان دین و اخلاق وجود دارد؟ دین و احکام الهی ملتزم به اخلاقی بودن و رعایت موازین اخلاقی می باشند اما این التزام از نوع مطابقت ذاتی است و تقدم اخلاق بر دین یک تقدم منطقی . به عبارتی اخلاق صورت ذهنی احکام دینی و احکام دینی(در صورت کشف صحیح) صورت عینی احکام اخلاقی می باشند. اینکه گفته می شود حتی خداوند هم ناگزیر از عمل بر مبنای اصول اخلاقی است شاید عبارت مناسبی نباشد. الزام و ناگزیر بودن در صورتی قابل نسبت دادن به فاعل است که فعل فاعل عملی مطابق با ذات او نباشد. اگر عمل اخلاقی را اینگونه تعریف کنیم که : رابطه ی صحیح بین دو یا چند پدیده که در مسیر تحقق استعداد کمالی آن  پدیده ها باشد[تاثیر این ارتباط بر سایر پدیده ها را نیز باید مد نظر قرار داد]، اگر اینگونه است و اخلاق را به هنجارهای حقیقی(صحیح) بین پدیده ها و موجودات تعریف کنیم اخلاق منطقا متاخر از وجود(ذهنی) این پدیده ها خواهد بود و وجود مخلوق متاخر از وجود خالق. این یعنی از طرفی احکام اخلاقی تقدم منطقی بر احکام الهی(دین) دارند و همین احکام اخلاقی متاخر از خلق و وجود موجودات. به این صورت اخلاق صورت ذهنی حرکت موجودات از خلق و ذهنیت و استعداد به عینیت و کمال است! حد واسط استعداد موجودات و بالفعل شدن این استعدادها! دین(در صورت کشف صحیح) صورت عینی احکام اخلاقی است و بحث از تمایز بین این دو ظاهرا صحیح نمی باشد. حال اگر بخواهیم این احکام اخلاقی را بدون توجه به دین و دستورات خالق و با توجه به عقل بشری کشف کنیم مشکلی که پیش می آید عدم آگاهی جامع و صحیح عقل آدمی از موجودات، استعداد های ذاتی آنها و متعاقب آن عدم شناخت کافی از تاثیر و تاثراتی است که هر عملی بر پدیده های گوناگون می گذارد. در آن سوی قضیه دین که دستورات کسی است که خود خالق مخلوقات و موجودات بوده و از تاثیر و تاثرات هر ارتباطی بین پدیده ها بر یکدیگر _ با شناخت صحیح و کاملی که از آنها دارد _ آگاه است از همه جانبه نگری و قابلیت اعتماد بیشتری برخوردار است!