آفت ضعف در شناخت دین
«دین داری» در سایة «دین دانی» فراهم می شود. هدف از دین شناسی هم، عمل به دین خدا و رسیدن به سعادت است. از این رو اگر شناخت دینی ضعیف باشد، مرحلة عملی زندگی مسلمان هم دچار آفت و آسیب می شود و از رسیدن به هدف می ماند.
برخی از مردم، در دین خود «سطحی نگر» ند. نگاه سطحی و شناخت کم عمق از دین، زمینة انحراف و لغزش را فراهم می آورد. آن چه از ما خواسته اند، «بصیرت دینی» است. از سخنان امام علی(ع) است که:
«ایها الناس! لا خیر فی دینٍ لا تفقّه فیه...؛ ای مردم! در دینی که تفقّه در آن نباشد، خیری نیست.»
در سخنی دیگر فرموده است: کسی که بدون تفقّه و دین شناسی عمیق، به اعمال دینی می پردازد، همچون الاغ آسیاب (و خر خرّاس) است که همواره می چرخد، ولی پیشروی ندارد.
تقویت بنیان باورهای دینی و اعتقادات مذهبی، موجب می شود یک جوان مسلمان در برابر امواج فکری مختلف نلغزد و با یک سلسله شبهات و سؤالات، در دین خود متزلزل و دچار شک و تردید نشود.
دین شناسی، پشتوانه ای برای مسلمان ماندن و مکتبی زیستن است و بدون آن انسان در معرض وسوسه ها و شک ها و انحرافات قرار می گیرد.
امام صادق(ع) ضمن دعوت به دین شناسی و ژرف نگری در مسائل دینی (تفقهوا فی الدین...) کسانی را که دین شناس نیستند، با صفتِ اَعرابی (بادیه نشین و بی فرهنگ) یاد می کند.
در سخن زیبای دیگری، در بیان هویت مکتبی و استقلال فکری و ذوب نشدن در اندیشه های دیگران که نتیجة ژرف نگری در دین و داشتن بصیرت دینی است، خطاب به یکی از اصحاب خویش به نام «بشیر دهّان» می فرماید:
«لا خیر فی من لا یتفقّه من اصحابنا یا بشیر: انَّ الرجل منهم اذا لم یستغن بفقهه احتاج الیهم، فاذا احتاج الیهم ادخلوه فی باب ضلالتهم و هو لایعلم؛ ای بشیر! از اصحاب و پیروان ما، در کسی که دین شناس نیست، خیری نیست. یک شخص از پیروان ما اگر با دین شناسی خود به بی نیازی (و استقلال فکری و مکتبی) نرسد، به مخالفان ما نیاز پیدا می کند و چون به آنان نیازمند شود، اورا در گمراهی خودشان وارد می کنند، بی آن که او خودش متوجه شود.»
آیا غرب زدگانی که در فرهنگ بیگانه هضم می شوند، یا وادادگانی که دچار افکار التقاطی و فهم غلط و برداشت های انحرافی از دین می گردند، جز این است که به سبب ضعف بنیة فکری در شناختِ دین حق و درست، از «صراط مستقیم» خارج می گردند و به انحراف کشیده می شوند؟
بی مایگان، همیشه درد سر ساز بوده اند، چه برای خودشان و چه برای دیگران. اغلب دین سازان و پدید آورندگان فرقه های انحرافی و مسلک های بی اساس، کسانی بوده اند که بینش قوی و غنی به دین نداشتند؛ هم گمراه شدند، هم دیگران را به گمراهی کشیدند.
