اهتمام به شناخت دین
به دلیل اهمیت دین و پیوند سعادت و شقاوت انسان با دین داری و بی دینی، پیشوایان اسلام سفارش اکید به شناخت دین کرده اند.
واژة «تفقّه» که در روایات، فراوان به کار رفته و معیاری برای معرفت و هدایت یافتگی مسلمان بیان شده، به معنای معرفت عمیق و شناختِ ژرف از دین است.
قرآن کریم، سفر و هجرت را برای فراگیری دین یک وظیفه می داند و اگر برای همه، امکان و فرصتِ سفر برای کسب شناخت عمیق دین و استفاده از محضر پیشوایان دین نیست، آن را وظیفة یک «گروه خاص» می شمارد که برای این منظور کوچ کنند و دین را بشناسند، آن گاه به زادگاه و نزد قوم و قبیلة خویش برگردند و آنان را «انذار»کنند. آیه ای که این فرمان در آن است به «آیة نَفْر» معروف است: « ما کان المؤمنون لینفروا کافّة فلولا نفرَ منْ کل فرقة منهم طائفة لیتفقّهوا فی الدین و لینذروا قومهم اذا رجعوا الیهم لعلهم یحذرونَ؛
بر مؤمنان نیست که (برای فراگیری دین) همه کوچ کنند. پس چرا از هر فرقه ای گروهی کوچ نمی کنند تا در دین به معرفت عمیق برسند(و دین شناس شوند) و چون نزد قوم خود برمی گردند، آنان را انذار کنند و بیم دهند، باشد که حذر کنند.»
در زمان پیامبر خدا(ص)، تفقّه در دین به این بود که افراد، از شهرها و آبادی های خود به مدینه بیایند و آیات قرآن را بشنوند و از زبان پیامبر، معارف دین و وظایف شرعی و حلال و حرام را بیاموزند، سپس برگردند و آن تعالیم و هشدارها و فرمان ها را به دیگران هم ابلاغ کنند. و چون این کار، دشوار بود و برای همه کس فراهم نمی شد، ضرورت داشت که گروهی به نمایندگی از بقیه دست به این کوچ و سفر آموزشی بزنند تا دین شناس گردند.
امروز هم تکلیف «معرفت دین» و تلاش در این راه، وظیفة هر مسلمان است.
پیامبر خدا(ص) فرموده است: «اُفّ لکل مسلم لایجعل فی کل جمعة یوما یتفقه فیه امر دینه و یسأل عن دینه؛ وای بر هر مسلمانی که روزی را در ایام هفته اختصاص به این نمی دهد که در آن به ژرف نگری و پرسیدن از دین خود بپردازد؟!»
از امام صادق(ع) نیز چنین روایت شده است: «لو اتیت بشابّ من شباب الشیعة لا یتفقة لأدبتة؛اگر جوانی از جوانان شیعه را نزد من آورند که دین شناس نیست، او را ادب می کنم.»
در روایت دیگری، امام آرزو می کند که: کاش بالای سر اصحاب من تازیانه و شلّاق باشد تا در حلال و حرام الهی دین شناس بار آیند.
این کلمات گهربار، اهمیت بسیار و نقش کلیدی دین شناسی را در رسیدن به رضای خدا و عمل بر محور تکلیف، می رساند، که آن امام رئوف و مظهر رحمت و عطوفت، هم سخن از ادب کردن جوانان بی خبر از دین دارد، هم آرزوی این که با زور هم که شده، پیروان اهل بیت در مسائل دینی آگاه و بصیر باشند.
